SORU
Merhabalar,
Benim maaşım yol ve yemek dahil 5200 tl’dir.
Ancak bu miktarın bir kısmını; gelir vergisine göre olduğu söylenip 3850tl,3523tl ve 3778tl gibi değişken miktarlarda banka hesabımdan , kalan kısmını da elden almaktayım. Bordromda da görülen miktar 5500 tl olup SGK piriminde de 5500tl görünmektedir.
Ayrıca inşaat sektöründe çalıştığım için mecburen fazla mesailer de olmaktadır .
Bu durumda hakkımı aramam için ne yapmam geremektedir.
Teşekkürler .
CEVAP
Merhaba,
İş Kanununda belirtilen fazla mesai kavramının ispat edilebilme açısından çeşitli zorlukları vardır.
Ancak, bu ispat yükü fazla mesai yaptığını ve ücretini alamadığını iddia eden işçidedir. İşçiler ise genellikle bunun nasıl ispat edileceğini bilememektedir.
Maaş ve Fazla Mesai İspatı
BORDRO İLE: Eğer bordro işçi tarafından imzalanmış ise bu delil niteliğinde değerlendirilecektir. Ancak bordro da işçinin imzası yok ise, işçi fazla çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir. İşçiler bordro önlerine geldiğinde alacakları net maaşa bakmalıdır. Ayrıca bordrodaki fazla mesai sütununa bakmalıdır. Eğer o ay için fazla mesai yapmasına rağmen fazla mesai ödenememiş ise o bordro imzalanmamalıdır. Ancak yine de imzalanacaksa, ihtirazi diye tabir edilen kayıt düşülerek imzalanmalıdır.
Örneğin; bordro imzalanırken “bordroyu imzalıyorum ancak fazla mesai ücretlerimin bordroda gösterilmediğini belirtirim” ve benzeri ifadelerle durum belirtilmelidir.
Bordro fazla mesai olmadan imzalandı ve ihtirazi kayıt da düşülmediyse, bunu ispat etmek işçi için artık oldukça zor olacaktır. Bu halde, sadece kesinleşmiş delillerle fazla mesai ispat edilebilir.
İşçiler bordoyu görmüyorsa ve ücretler bankadan yatıyorsa da sadece yazılı delille fazla mesai ispatlanabilmektedir.
İŞ YERİ KAYITLARI İLE: İş yeri kayıtları, işe saat kaçta girip çıkıldığını belirten kartlar, mesai saatleri dışında iş yerinde atıldığı belli e-postalar kanıt sayılır. İş yerinde günlük mesainin puantaj kaydı ya da elektronik ortamda kart basma olarak şeklinde işverence tespit edildiği hallerde ispat yönünden anılan kayıtlara değer verilmelidir.
Örneğin; yüz daireli bir konutun temizlik ve servis işlerini yapan ve kaloriferden de sorumlu olan bir kapıcının fazla çalışması kuvvetle muhtemeldir.
BORDRO TANIKLARI İLE: Fazla mesai ispatında en çok işe yarayan araç, tanık beyanlarıdır. İşçilerin fazla mesai yaptıklarını ispat edebilmeleri için kendisi ile aynı zaman diliminde çalışmış sigortalıları tanık olarak göstermeleri gerekmektedir.
Ancak daha önce belirttiğimiz şekilde bordrolarına ihtirazi kayıt düşmeyen sigortalılar sadece tanık göstererek fazla mesailerini kanıtlayamazlar. Bunlar için yazılı delil şartı bulunmaktadır.
Ayrıca, işçilerin çıkarlarını düşünüp birleşerek fazla mesaileri olduğunu iddia etmesi halinde de bu durum tespit edilirse, bu beyanlar sonucu fazla mesai kabul edilememektedir. Yine de işverence sistemli bir biçimde tüm işçilerin hakları ödenmeksizin işten çıkarılmaları halinde tüm işçilerin yasal yollara başvurması ortaya çıkabilecek bir olgudur. Böyle bir durumda tanık beyanları, diğer delillerle birlikte değerlendirmeye alınabilir.